Behandeling met Lutetium-dotataat
Behandeling met Lutetium-dotataat
Het doel van deze folder is om u te informeren over de werking en het te verwachten beloop van een behandeling met 177Lu-HA-DOTATAAT. Wij moedigen u en uw naasten aan om deze informatie goed door te lezen. Uw persoonlijke situatie kan anders zijn dan beschreven in deze folder. Het team van zorgverleners dat u begeleidt, geeft u specifieke informatie over uw eigen situatie. Dit zal worden besproken op de polikliniek Nucleaire Geneeskunde. Deze schriftelijke informatie dient als aanvulling op de mondelinge informatie en als naslagwerk. Het wordt aanbevolen om altijd iemand mee te nemen naar de gesprekken met een zorgverlener.
Doel van de behandeling
U bent door uw behandelaar naar de nucleair geneeskundige verwezen voor 177Lu-HA-DOTATAAT therapie oftewel peptide radionuclide receptor therapie (PRRT). Deze behandeling is bedoeld voor patiënten met uitgezaaide neuro-endocriene tumoren (NET) of andere tumoren met somatostatine receptoren aan de buitenkant van de kankercellen.
De behandeling richt zich op alle tumoren en uitzaaiingen in het lichaam. De behandeling duurt in principe 6 maanden en er kunnen bijwerkingen optreden. De PRRT behandeling leidt zelden tot genezing en is voornamelijk gericht op levensverlenging. Ook wordt het gebruikt voor symptoombestrijding bij NET patiënten met een functionele / hormoonproducerende NET.
Werking van 177Lu-HA-DOTATAAT
Voorafgaand aan deze behandeling is de aanwezigheid van somatostatine receptoren op de kankercellen onderzocht met behulp van een PET-scan (68Ga-HA-DOTATAAT-PET/CT). Bij de PET-scan en PRRT wordt gebruik gemaakt van dezelfde stof ‘HA-DOTATAAT’, wat bindt aan die somatostatine receptoren aan de buitenkant van de kankercellen. Bij PRRT wordt deze stof gekoppeld aan de radioactieve stof 177lutetium (177Lu), om het 177Lu-HA-DOTATAAT te vormen. Het 177Lu-HA-DOTATAAT wordt opgenomen door de kankercellen en daarin geeft de 177Lu zijn straling af, met als gevolg het afsterven van de kankercellen. De behandeling wordt intraveneus gegeven, via een infuus in de arm. Hier is geen operatie of andere ingrijpende maatregel voor nodig.
Polikliniek Nucleaire Geneeskunde
Voordat u wordt opgenomen op de afdeling van de Nucleaire Geneeskunde ‘Stralingsunit Oncologie’, komt u eerst bij de nucleair geneeskundige op de polikliniek. Daar krijgt u extra uitleg, wordt uw behandelplan besproken en kunnen u en uw naasten vragen stellen aan de nucleair geneeskundige.
Reden voor opname
De overheid heeft in de Kernenergiewet normen vastgelegd om mensen tegen teveel straling te beschermen. Bij de behandeling plast u een groot deel van het radioactieve 177Lu weer uit. Omdat het radioactieve urine tijdelijk in speciale tanks moet worden opgevangen, wordt u opgenomen. Ook als u eventuele bijwerkingen van de behandelingen ervaart, is een opname gewenst.
Voorbereidinguitklapper, klik om te openen
Ter voorbereiding op de behandeling controleert de nucleaire geneeskundige samen met u een aantal zaken. Om de kans op bijwerkingen te verminderen en om eventuele besmettingen te vermijden zal de nucleaire geneeskundige vragen naar de stoelgang en plasklachten.
Uw medicijnen kan u blijven gebruiken, maar worden wel gecontroleerd door de nucleair geneeskundige. Neem een medicijnenlijst mee voor de nucleair geneeskundige.
Roken is ten strengste verboden in het ziekenhuis. De nucleair geneeskundige kan op uw verzoek eventueel nicotinepleisters voorschrijven om de opname te overbruggen. Er zijn geen andere specifieke voorbereidingen nodig voor de behandeling.
U mag uw tablet, laptop en mobiele telefoon meenemen. Wikkel deze in huishoudfolie om besmetting te voorkomen.
Tijdens de behandelinguitklapper, klik om te openen
Afdeling en de opname
Deze afdeling bestaat uit eenpersoonskamers met een ‘sluis’ (een sluis is een ruimte tussen de kamer en de gang) en een eigen badkamer. Op deze kamers is een tablet aanwezig met televisie en internet. Alle kamers zijn voorzien van een belsysteem, zodat u indien nodig dag en nacht een verpleegkundige kunt bellen.
In tegenstelling tot andere afdelingen in het ziekenhuis, zijn er een aantal regels waar u zich aan moet houden:
- Tijdens de opname is uw kamer gesloten (niet op slot) en mag u de kamer niet verlaten.
- Tijdens uw verblijf is het niet toegestaan om bezoek te ontvangen.
- Tijdens de hele opname zorgt u volledig voor uzelf.
Om uw opname op de afdeling zo aangenaam en soepel mogelijk te laten verlopen, zijn er een aantal zaken van belang:
- Neem uw eigen medicijnen in de originele verpakking en uw medicijnlijst mee (zoals thuis zorgt u zelf voor de inname). Zo kan de verpleegkundige zien welke medicatie u gebruikt.
- Indien van toepassing: Mocht u gebruiken maken van een rolstoel, dan gelieve een ziekenhuisrolstoel te gebruiken i.v.m. mogelijke kans op besmetting. Uw eigen rolstoel mag mee naar de afdeling maar kan niet op de kamer gebruikt worden.
- Neem eventueel iets extra’s mee om u zelf bezig te houden, zoals een boek, tijdschrift of laptop.
- Het is toegestaan om eten en drinken mee te nemen. U krijgt ook 3x per dag een maaltijd van het ziekenhuis. Koffie, thee, mineraalwater (met en zonder koolzuur), limonade en vruchtensap en zuivelproducten zijn aanwezig op de afdeling.
- Een deel van de radioactiviteit zal via zweet in uw kleding komen, daarom is het verstandig om oude (of extra) kleding mee te nemen. Uw gedragen kleding wordt bij ontslag gemeten. Indien de kleding schoon is, mag het mee naar huis. Indien de kleding besmet is, blijft de kleding 12 weken achter op de afdeling of wordt, in overleg met u, de kleding weggegooid.
- Neem alleen de noodzakelijke toiletartikelen mee
- Neem geen onnodige zaken mee op de kamer i.v.m. mogelijke besmetting.
De behandeling
Op de afdeling wordt u ontvangen door de verpleegkundige. Hij/zij zal eerst een infuus prikken en met u spreken over het verblijf op de afdeling. Daarna zal de internist-endocrinoloog van onze afdeling met u komen spreken, gevolgd door de behandelend nucleair geneeskundige of nucleair geneeskundige in opleiding (AIOS). Bij deze gesprekken mag iemand van uw naasten aanwezig zijn en kan u nog extra vragen stellen. De nucleair geneeskundige (in opleiding) zal na het gesprek de behandeling gaan starten en uw naaste wordt dan verzocht de afdeling te verlaten.
U krijgt eerst een tablet tegen eventuele misselijkheid en er wordt gestart met de toediening van aminozuren via het infuus met behulp van een pomp. De aminozuren zijn bedoeld ter bescherming van de nieren tegen straling. Na ongeveer een half uur wordt via het infuus en een tweede pomp, de radioactiviteit (177Lu-HA-DOTATAAT) toegediend. Dit duurt maximaal een half uur. Om besmettingen te voorkomen, moet u tijdens de toediening van de radioactiviteit in bed blijven liggen of in een stoel blijven zitten en mag u niet naar de WC. Als de toediening van de radioactiviteit klaar is, blijven de animozuren nog ongeveer 3 uur doorlopen. De behandeling neemt in totaal 4 uur in beslag. Daarna worden de aminozuren afgekoppeld.
Bijwerkingen
Soms zijn er bijwerkingen zoals misselijkheid en braken tijdens de opname, gevolgd door algehele malaise (algeheel minder goed voelen). Zelden hebben patiënten last van pijn.
Bij patiënten met een zeer functionele / hormoonproducerende NET, kunnen de klachten van een carcinoïd syndroom verergeren, dit noemt men een carcinoïde crisis. Dit kan worden verminderd door extra medicijnen, welke de nucleair geneeskundige kan voorschrijven in samenspraak met de internist-endocrinoloog op onze afdeling.
Op langer termijn zal u een daling van de rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatje kunnen zien in het bloedonderzoek. Dit is een tijdelijke bijwerking en dit noemt men beenmergdepressie. Door de tijdelijke daling van de bloedcellen, zal u last gaan krijgen van vermoeidheid. Dit moet in de loop van een aantal maanden weer helemaal of grotendeels herstellen.
Na de behandelinguitklapper, klik om te openen
Ontslag
U mag de dag na de behandeling naar huis. U heeft dan nog wel radioactiviteit in uw lichaam. Mensen in uw omgeving kunnen dus straling ontvangen. Dit is niet gevaarlijk als de hoeveelheid straling laag is. Om de hoeveelheid straling voor mensen in uw omgeving zo laag mogelijk te houden dient u de leefregels in deze brief op te volgen.
LEEFREGELS
De leefregels dienen gedurende een periode van 1 week opgevolgd te worden. Als u onderstaande voorschriften zo goed mogelijk naleeft, zal de hoeveelheid straling die anderen ontvangen tot een minimum beperkt blijven.
ALGEMEEN
Uw huisgenoten moeten zoveel mogelijk afstand van u houden, in elk geval meer dan 1 meter. Bij televisie kijken of eten (dus als u lang bij elkaar zit) liefst 2 meter of meer.
TOILET
Bij toiletbezoek moet u altijd zittend plassen en u moet steeds toiletpapier gebruiken. De handen moeten indien mogelijk op het toilet worden gewassen, zodat deurknoppen, etc. zo schoon mogelijk blijven.
WASGOED EN SERVIESGOED
De door u gebruikte handdoeken, beddengoed, kleding en serviesgoed mogen niet door anderen worden gebruikt.
Na het wassen kunnen ze weer door iedereen worden gebruikt. Apart wassen is niet nodig.
KINDEREN (t/m 10 jaar)
Kleine kinderen (t/m 10 jaar) zijn gevoeliger voor straling dan volwassenen. Zij moeten daarom door één van uw huisgenoten worden verzorgd. Vermijd zo veel mogelijk direct lichamelijk contact (zoals op schoot houden of op de rand van het bed). U mag uw kinderen wel een knuffel of een zoen geven.
Bewaar een zo groot mogelijke afstand tot de kinderen. Als dit niet mogelijk is, moeten ze bij familie of vrienden logeren in de periode dat u de leefregels moet volgen.
PARTNERS EN HUISGENOTEN
Om zoveel mogelijk afstand te houden, moet u op minstens 2 meter afstand van elkaar slapen. Het liefst in aparte kamers. Let op dat de bedden in verschillende kamers niet tegen dezelfde muur staan. Hierdoor wordt de benodigde afstand niet gehaald.
Direct lichamelijk contact zoals knuffelen en seksueel contact moeten beperkt blijven tot maximaal 30 minuten per dag.
ZWANGEREN
Om de dosis voor het ongeboren kind zo laag mogelijk te houden, moet u zoveel mogelijk afstand houden van zwangere vrouwen.
OUDERE PARTNERS
Voor personen van circa 60 jaar of ouder is de kans op stralingsschade zeer gering. Indien uw partner of huisgenoten deze leeftijd hebben bereikt, hoeven de voorschriften “Algemeen” en “Partners en huisgenoten” niet zo streng opgevolgd te worden.
Enige afstand houden als u lange tijd naast elkaar zit, is dan aan te bevelen. De overige voorschriften moeten wel worden opgevolgd.
BEZOEKERS
Bij bezoek moet u afstand houden en direct lichamelijk contact vermijden. Bezoek van kleine kinderen en zwangere vrouwen wordt afgeraden.
WERK
Op het werk moet u zoveel mogelijk afstand bewaren tot collega’s en anderen.
Als u werkt in het basisonderwijs of de kinderopvang (met kinderen t/m 10 jaar), moet u het werk verzuimen gedurende de periode dat de leefregels gelden.
Als u op korte afstand van uw collega’s werkt (op 2 meter of minder), moet u ook verzuimen.
De nucleair geneeskundige vertelt u hoe lang. Wanneer u twijfelt dan kunt u de verantwoordelijke stralingsdeskundige raadplegen, via de verpleegkundige.
SCHOOLBEZOEK
Als u schoolonderwijs volgt, moet u verzuimen gedurende de periode dat de leefregels gevolgd moeten worden.
BIJEENKOMSTEN
U moet bijeenkomsten vermijden, denk hierbij aan feesten, verjaardagen, bioscoop, theater, kerk etc.
VERVOER
In de eerste week na behandeling moet u niet langer dan 1 uur per keer met het openbaar vervoer reizen.
Wanneer u met een taxi reist, kunt u het beste rechts achterin gaan zitten. De taxirit mag dan maximaal 2 uur duren.
Als u, tijdens de periode dat de leefregels gelden, moet reizen met het vliegtuig dient u contact op te nemen met de afdeling Radiologie of maak het kenbaar bij de verantwoordelijk nucleair geneeskundige tijdens uw opnamegesprek. U krijgt dan een advies op maat bij ontslag.
BORSTVOEDING
U dient de borstvoeding te staken voordat u de behandeling ondergaat en u mag de borstvoeding niet meer hervatten.
ZWANGERSCHAP
Seksueel contact is gedurende deze periode geen enkel bezwaar.
Vrouwelijke patiënten:
▪ Als de behandeling voldoende heeft geholpen, mag u na een half jaar zwanger worden.
▪ Als de behandeling onvoldoende heeft geholpen zal eerst een eventueel vervolg behandeling afgewacht moeten worden.
Mannelijke patiënten:
▪ Wij raden u aan de eerste 6 maanden na behandeling geen kinderen te verwekken.
ZIEKENHUISOPNAME
Bij een ziekenhuisopname in de periode dat de leefregels gelden, moet de nucleair
geneeskundige of de verantwoordelijke stralingsdeskundige, worden gewaarschuwd.
De radioactieve stof wordt 2 weken voor uw komst speciaal voor u besteld. Deze bestelling kan niet meer worden geannuleerd. Het 177Lu is kostbaar en helaas maar kort houdbaar, daarom is het belangrijk dat u op tijd aanwezig bent voor de behandeling. Bent u verhinderd of zijn er veranderingen in uw medische situatie, neemt u dan tijdig contact op met de afdeling nucleaire geneeskunde.
Voor medische vragen kan u terecht bij uw behandelend nucleaire geneeskundige via de balie ‘Radiologie’ via telefoonnummer 088-7558818. Voor logistieke of praktische vragen kan u contact opnemen met de verpleegkundige van de ‘Stralingsunit Oncologie’, via telefoonnummer 088-7557781.
Ziekenhuisopname
Bij een ziekenhuisopname in de periode dat de leefregels gelden, moet de nucleair geneeskundige of de verantwoordelijke stralingsdeskundige, worden gewaarschuwd.
Overlijden na behandeling
Indien u onverhoopt komt te overlijden binnen 4 weken na deze behandeling, kan uw uitvaartondernemer vragen hebben over deze behandeling. Er kan dan telefonisch contact worden opgenomen met de afdeling Radiologie (telefoonnummer 088 75 588 55).
Wachttijden uitklapper, klik om te openen
Lees meer over wachttijdenMeer weten uitklapper, klik om te openen
Voor uitgebreide informatie over deze behandeling kunt u de patiëntfolder doornemen.
In het geval dat u of uw kind deze behandeling ondergaat, kunt u onder ‘Agenda’ in het patiëntportaal Mijn UMC Utrecht praktische informatie over de afspraak vinden.
Zorgkosten
Meer over zorgkostenContact uitklapper, klik om te openen
Verpleegafdeling Stralingsunit Oncologie
Tijdens de behandeling kunt u last hebben van bijwerkingen. Soms is het nodig dat u dan (direct) contact opneemt.
U kunt de Stralingsunit Oncologie bereiken van 8.00 tot 15.00u via:
Bezoekadres
Heidelberglaan 100 (locatie AZU), Utrecht
De Stralingsunit bevindt zich op de 2e verdieping in Bouwdeel E
Postadres
UMC Utrecht
Stralingsunit Oncologie
Huispostnummer E 02.119
Postbus 85500
3508 GA Utrecht